Moment (łac. momentum) – średniowieczna jednostka czasu, stosowana do XIII w.
Ruch cienia na zegarze słonecznym pokrywał 40 momentów w czasie jednej godziny słonecznej, a także dwunastą część okresu pomiędzy wschodem a zachodem Słońca. Długość godziny słonecznej była zależna od długości dób, które były z kolei zależne od pór roku[1]. Chociaż długość momentu nie została ustalona w dzisiejszych sekundach, przyjmuje się, że odpowiada ona około 90 sekundom. Dzień słoneczny można podzielić na 24 godziny o równej lub nierównej długości[2][3], ten pierwszy jest nazywany naturalnym lub równonocnym, a drugi sztucznym. Godzina została podzielona na cztery puncta (1/4 godziny), dziesięć minuta lub 40 momenta[4].
Jednostka była wykorzystywana przez średniowiecznych matematyków przed wprowadzeniem zegara mechanicznego i sześćdziesiątkowego systemu liczbowego pod koniec XIII wieku[5]. Prawdopodobnie nie korzystano z niej w życiu codziennym, a jeśli, to jedynie wśród grup ludzi wykształconych[5]. Dla pozostałych grup głównym wyznacznikiem czasu były przerwy w ciągu dnia na liturgię godzin.
Najstarsza wzmianka o momencie jako jednostce czasu pochodzi z VIII w. z zapisków Bedy Czcigodnego[6], który opisał system działania 1 godziny czasu słonecznego. Wyglądał on następująco:
1 godzina czasu słonecznego = 4 punkty = 5 punktów księżycowych[7][8] = 10 minut = 15 części = 40 momentów
O Bedzie Czcigodnym wspomniał pięć wieków później Bartłomiej Anglik w swojej wczesnej encyklopedii De Proprietatibus Rerum[a][9]), oraz Roger Bacon[8], który podzielił moment na 12 uncji z 47 atomów, jednakże żadnego z tych podziałów nie można było wykorzystać do obserwacji, ze względu na narzędzia wykorzystywane w tamtych czasach.
<ref>
dla grupy o nazwie „uwaga”, ale nie odnaleziono odpowiedniego znacznika <references group="uwaga"/>
© MMXXIII Rich X Search. We shall prevail. All rights reserved. Rich X Search